Mutyzm

„Milczenie spowodowane brakiem mowy nigdy nie jest złotem.

Wszyscy mamy potrzebę porozumiewania się i kontaktowania

ze sobą nawzajem – nie tylko jednym sposobem,

lecz na wszystkie możliwe sposoby. Jest to podstawowa ludzka potrzeba,

podstawowe ludzkie prawo. Co więcej, jest to podstawowa ludzka siła.”

(Williams, 2000)

Drogi Rodzicu!

Jeśli twoje dziecko w domu, wśród rodziny i przyjaciół jest spontaniczne, żywe i ruchliwe, mówi dużo i na każdy temat, a w przedszkolu, lub w nowym otoczeniu jest ciche, wycofane z każdej aktywności i nie porozumiewa się z żadnymi osobami, ani z dorosłymi, ani z dziećmi. Wówczas musicie udać się z nim do specjalisty, bo najprawdopodobniej ma mutyzm wybiórczy.

Mutyzm wybiórczy jest to zaburzenie lękowe, które najczęściej pojawia się między 2, a 5 rokiem życia, choć może również występować u osób dorosłych. Niektóre dzieci z mutyzmem wybiórczym mogą mieć problemy z jedzeniem na terenie przedszkola, czy   korzystaniem z toalety. Zazwyczaj nie mają trudności z nauką nowych rzeczy, a często, w sytuacjach gdy mowa nie jest wymagana, mogą odnosić sukcesy edukacyjne, gdyż zwykle są w normie intelektualnej. U dzieci z mutyzmem wybiórczym współwystępują też inne zaburzenia lękowe. Pozostawione bez pomocy są narażone na fobię społeczną, izolację, w konsekwencji mogą zachorować na depresję.

W sytuacjach stresowych dzieci z mutyzmem wybiórczym często:

- mogą mieć problem z nawiązaniem kontaktu wzrokowego,

- nie uśmiechają się, mają „kamienną twarz”, nie zdradzającą żadnych emocji,

- trudno jest im powiedzieć „cześć”, „do widzenia”, „dziękuję”,

- wydaje się, że są niekulturalne, ale nie robią tego celowo,

- czują duży niepokój, gdy są zmuszane do mówienia,

- mogą ssać palce, obgryzać paznokcie, dotykać włosy lub gryźć rękaw bluzki,

- mogą być nadwrażliwe na dotyk, zapach, dźwięki z otoczenia lub tłum ludzi,

- mają niskie poczucie własnej wartości,

- mogą być perfekcjonistami,

- nie lubią zmian, szczególnie tych które są zaskoczeniem,

- nie lubią być w centrum uwagi.

Pamiętaj! Milczenie waszego dziecka nie wynika z uporu, manipulowania, czy osobistej niechęci dziecka do Ciebie, ale jest spowodowane silnym lękiem. Każde dziecko z mutyzmem wybiórczym pragnie mówić! Dlatego, gdy zaobserwujesz takie zachowania, to postaraj się:

- nie zmuszać dziecka do mówienia i nie zawstydzać go, jeśli nie jest w stanie rozmawiać w danej chwili,

- traktować dziecko na równi z innymi – nie skupiaj na nim całej swojej uwagi, nie faworyzuj go, ani nie okazuj większego zainteresowania,

- nie karać dziecka za brak mowy, nie bądź sfrustrowany, jeśli dziecko nie mówi, bądź komunikuje się tylko z wybranymi osobami z otoczenia, to nie twoja wina!

- nie zadawać pytań otwartych, zamień je na pytania zamknięte tak, aby dziecko mogło kiwnąć głową odpowiadając: „tak” lub „nie”,

- na siłę nie nawiązywać z nim kontaktu wzrokowego, a jeśli dziecko się odezwie – ukryj swoje zdziwienie i zachowuj się normalnie.

Mutyzm wybiórczy może zdiagnozować lekarz psychiatra, jednak pierwsze kroki warto skierować do poradni psychologiczno-pedagogicznej (PPP) lub innej poradni w której przyjmuje psycholog, czy logopeda – specjalista, który posiada rzetelną wiedzę na temat tego zaburzenia. Na wizytę w poradni PPP może skierować dziecko przedszkole/szkoła, bo to właśnie nauczyciele w placówce najczęściej obserwują pierwsze symptomy mutyzmu wybiórczego. Wizyta w poradni zapewni Wam wstępne badanie psychologiczno-pedagogiczne, mogące być wskazówką dla psychiatry do dalszej diagnozy dziecka i da możliwość rozpoczęcia systematycznej terapii.  

autor publikacji: Urszula Łaska